
ALİ RIZA ÖZKAN: SABUN KİMLİKTİR...
Hiç düşünmeden, hatta çoğu kez sadece fiyatını düşünerek satın alıp kullandığımız sabun, aslında bizim kimliğimizi ele veren bir maddedir.
Sabuna ait bilinen en ilkel tarifler Sümer Yazıtları’nda (M.Ö. 2500) ortaya çıksa da, ilk kullanımının yaklaşık M.Ö. 6000 yıllarına kadar gittiği tahmin ediliyor.
Sümerlerde, sabunun ilk formülü odun küllerinin kaynatıldığı suya yağ eklenerek yavaşça eritildiğinde sabun olarak kullanılan maddenin meydana gelmesi şeklinde anlatılmış.
Bugün ise, başta Türkler olmak üzere, çok sınırlı kültürlerde kül halen sabun yapımında kullanılmakla birlikte, üretim formülü ve içeriği epeyi değişikliğe uğramış durumda.
Avrupa sabunu Romalılardan öğrenmiş, ancak uzun dönem Avrupalıların sabunu şeytan icadı olarak tanımlanıp yasakladığını ve bulunduranların cezalandırıldığını da unutmamak gerekir.
Dünyanın en iyi sabunları Türkiye'de yapılır. Türkiye hem küresel çapta en büyük üreticidir, hem de en büyük ihracatçıdır.
Dünyanın neresine giderseniz gidin, dostlarınıza Türkiye'den götüreceğiniz ve bizimle bütünleşen en kıymetli hediyelerden birisidir, sabun.
Bizim çocukluğumuzda da, Nizip'te üretilen sabunlar çok değerli idi. Evimize sadece Nizip sabunu girerdi. Ancak, zaman içerisinde hem ekonomik kaygılarla ve hem de bulunması zorlaştığından Nizip sabununu unutmuştum.
Fakat, bende dostluğu çok özel yer işgâl eden Tarsuslu Mehmet Dal arkadaşım, bana Nizip sabunlarını tekrar hatırlattı.
Çukurova'nın fırlama zekâsını ODTÜ'nün donanımı ile birleştiren arkadaşım Mehmet, sabunun peşine düşmüş ve Nizip sabunları ile de tanışmıştı.
Ben de, onun aracılığı ile, Uygur Sabun ve Özyurt Sabun ile tanıştım. Her ikisi de mükemmel ve orjinal sabun üreten bu şirketleri zamana ve kapitalizme karşı ayakta tutan insanlara minnet duydum.
Sabun kültürdür, kimliktir. Temizlik de kültürdür ve kimliktir. Yüzlerce, binlerce yıllık temizlik geleneğine sahip çıkmak demek, kültürüne, kimliğine sahip çıkmak demektir.
Lütfen, bu konuyu düşünün.
MEHMET DAL
sevgili arkadaşlar naçizane neden Nizip sabunu diye bir bilgi vermek istiyorum. Nizip ve yöresi hatta Suriye'de Halep ve bölgesi dünyanın en iyi zeytinlerinin yetiştiği bölge. Hatta dünyaya zeytin bu bölgeden yayılmış deniyor. Dolayısı ile bu kadar zeytinciliğin olduğu bir bölgede mutlaka büyük bir zeytin işleme fabrikası kurulması gerekiyordu. Bunu da Cumhuriyet yapmış . Ülfet fabrikası.. Döneminin bu konuyla ilgili Ortadoğu'nun en büyük fabrikası imiş. Yıllar sonra bu fabrika özelleştirme kurbanı olmuş ve şimdilerde de artık yok. İşte Nizip'te bu kültürün yayılmasına bu fabrika neden olmuş.. O fabrikanın bir zamanlar varlığı şimdiki Uygur gibi firmaların doğmasına neden olmuş. Şimdiler de ise o bölgede sabun anlamında çok daha güzel bir şey oldu. Dünyada bizim sabunlarımızdan çok daha fazla ün yapmış bir sabun daha var. Hatta sabun konusunda dünyada birinci.. Halep Sabunu... Yabancılar bunu Alleppo Soap olarak biliyor. Hatta bir zamanlar Suriye Fransız işgalindeyken Fransızlar da bu sabunu alıp Fransa'ya götürmüşler.. Orada da bu işe en uygun zeytinin yetiştiği yer olan Marsilya'da Halepli sabunculardan öğrendiklerini uygulayıp fabrikalar kurmuşlar. Tabi adamlar bizden daha organize oldukları için bu sabun da dünyada çok ün yapmış. Dünyanın en ünlü sabunları Halep ve Marsilya sabunlarıdır.. Suriye'de şehirler iç savaşta harap olunca ki bundan en çok nasibini almış şehirden biri de Halep'tir.. İnsanlar Halep'i terk etmek zorunda kalmışlar. İşte bu dünyanın en meşhur sabuncuları da Halep'e sadece 120 km uzaklıktaki ve bu kültürün olduğu Nizip'e yerleşmişler.. Evet şimdi Nizip'te işte bu Halep sabunları da üretiliyor ve dünyanın her yerine ihraç ediliyor. Maalesef biz bunlardan habersiz.. Hatta bu sabunları ülkemizde bulmak neredeyse imkansız.. İşte Nizip bunun için çok önemli bir yer.. https://www.youtube.com/watch?v=WrH0cPj0-yo&list=PLV9307GAg2J-8qutNZv-POFOuM2TYz38c&index=44&t=0s İşte bu video da Nizip Ülfet fabrikasının yıllar önce TRT'de yayınlanmış belgeseli.... Bu da Ülfet fanrikasının kapanmadan ürettiği son sabunlardan biri. Bunu bir yerde buldum ve saklıyorum...